Η χώρα μας διατηρεί μια από τις πιο θλιβερές πρωτιές παγκοσμίως στα ποσοστά των καπνιστών. Η επικρατούσα αντίληψη ότι το κάπνισμα είναι «κουλτούρα», μια φυσιολογική και απενοχοποιημένη συμπεριφορά ή ακόμη χειρότερα το σύμβολο της χειραφέτησης και της ατομικής ελευθερίας δεν είναι αθώα. Είναι υπεύθυνη για τον εθισμό των ανηλίκων σε μια συνήθεια που θα τους κοστίσει τη ζωή τους: το 26% του μαθητικού πληθυσμού της Β' και Γ' Γυμνασίου έχει την «εμπειρία της πρώτης δοκιμής», δηλαδή δοκίμασε κάποια στιγμή το κάπνισμα έστω με μερικές «ρουφηξιές» καπνού. Από αυτούς, το 40,6% είναι ήδη καπνιστές. Συνολικά, το 10,7% του μαθητικού πληθυσμού της Β' και Γ' Γυμνασίου της χώρας, δηλαδή περίπου 22.000 μαθητές, καπνίζουν. Στην πλειοψηφία τους, οι σημερινοί μαθητές είχαν την πρώτη τους επαφή με το κάπνισμα πριν κλείσουν τα 13 και σχεδόν οι 2 στους 10 πριν συμπληρώσουν τα 10 έτη.
Το κάπνισμα στους έφηβους θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί «κληρονομική ασθένεια». Και τούτο διότι, αποδεικνύεται ότι τα παιδιά που έχουν εμπειρία από το κάπνισμα- είτε γιατί δοκίμασαν κάποια στιγμή είτε γιατί είναι συστηματικοί καπνιστές- αναπαράγουν το πρότυπο του γονιού καπνιστή : στα 6 από τα 10 σπίτια των μαθητών ο ένας ή και οι δύο γονείς καπνίζουν. Για τα παιδιά καπνιστές, το ποσοστό των γονιών που καπνίζουν αγγίζει το 75%.
Το κάπνισμα στους έφηβους είναι, επίσης, μια δυσλειτουργία στη διαδικασία της κοινωνικοποίησής τους εντός και εκτός της σχολικής κοινότητας. Η πρώτη δοκιμή, αλλά και η συστηματική χρήση του τσιγάρου γίνεται συχνά μέσα στο σχολείο ή στις σχολικές εκδρομές - όπως άλλωστε και στις πλατείες, στα πάρκα, τα καφέ και τα σπίτια. Σε αυτό το πλαίσιο, ο δάσκαλος καπνιστής αποτελεί μια μορφή-πρότυπο που θα ενισχύσει την αντίληψη περί «φυσικότητας» του καπνίσματος και θα υπονομεύσει τη δημιουργία αντιστάσεων. Και ακριβώς επειδή το σχολείο είναι και τόπος κοινωνικοποίησης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι, τη χρονιά 2013-2014, οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί της χώρας ανέλαβαν πρωτοβουλίες για να ενημερώσουν τους μαθητές τους για τους κινδύνους του καπνίσματος.
Το κάπνισμα στους εφήβους είναι μια πράξη πειραματισμού, αλλά και μύησης. Η πλειοψηφία παραδέχεται πως δοκίμασε να καπνίσει από περιέργεια, ενώ σημαντικά υψηλός είναι και ο αριθμός των εφήβων που δήλωσαν ότι επηρεάστηκαν από την παρέα τους να δοκιμάσουν τσιγάρο. Η υιοθέτηση συμπεριφορών - όπως το κάπνισμα - αποτελούν το κλειδί για την αποδοχή στην ομάδα και το μέσο επικοινωνίας των μελών της : οι έφηβοι προτιμούν να καπνίζουν με την παρέα τους.
Οι απαγορεύσεις που αφορούν στο κάπνισμα αποτελούσαν πάντοτε σημείο έντονων αντιπαραθέσεων και αντιδράσεων στη χώρα μας. Μια σημαντική μερίδα των καπνιστών, άλλωστε, θεωρεί τις απαγορεύσεις αυτές ως ευθεία επίθεση και περιστολή των ατομικών της ελευθεριών. Υπέρτατο χρέος κάθε πολιτισμένης κοινωνίας είναι να προστατεύει τη ζωή των παιδιών της : οι 7 στους 10 έφηβους έχουν βρεθεί σε κάποιον χώρο εστίασης ή διασκέδασης όπου αισθάνθηκαν αναπνευστική δυσφορία. Πιο επικίνδυνη, όμως, είναι η ελεύθερη πρόσβαση των νέων ανθρώπων στα προϊόντα καπνού αφού οι ίδιοι οι μαθητές Γυμνασίου εκτιμούν ότι - εάν θελήσουν να καπνίσουν- θα είναι εύκολο να αγοράσουν τσιγάρα. Και όντως αυτό συμβαίνει. Οι έφηβοι καπνιστές αγοράζουν τα τσιγάρα τους μόνοι τους παρά το γεγονός ότι η πώληση σε ανηλίκους είναι παράνομη : μόλις στο 17% των περιπτώσεων των καπνιστών μαθητών υπήρξε άρνηση να τους πουλήσουν τσιγάρα λόγω της ηλικίας τους, στο 83% των περιπτώσεων ο πωλητής τούς πούλησε τσιγάρα αναντίρρητα.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΜΑΤΏΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου